Współcześnie produkowane aparaty i lampy błyskowe posiadają mnóstwo przydatnych funkcji – między innymi automatykę pracy lub precyzyjny autofocus i jego wspomaganie. Jedną z nich jest także HSS, czyli synchronizacja błysku z krótkimi czasami naświetlania w aparacie. Lampy studyjne i reporterskie obsługujące ten tryb, oferują wspaniałe efekty, których nie można osiągnąć za pomocą zwykłego błysku.

Szybka nawigacja:

• Co to jest X-Sync?
• Czym jest HSS?
• High-Speed Sync a zamrażanie ruchu
• HSS w lampach reporterskich i studyjnych
• Maksimum możliwości z lampą plenerową
• Czas trwania błysku - precyzja dla dociekliwych
• Bądź gotów na szybką synchronizację

Co to jest X-Sync?

Ustawienie odpowiedniego czasu naświetlania często bywa jednym z problemów, z którym borykają się fotografowie rozpoczynający przygodę ze światłem błyskowym. Wśród nurtujących ich pytań, najczęściej pojawiają się takie jak:

„Czemu nie mogę ustawić na aparacie czasu 1/800?”

„Na zdjęciach pojawiają się czarne pasy – czy moja lampa jest zepsuta?”

Na szczęście przyczyną tych problemów nie jest wadliwy flesz, lecz to, w jaki sposób skonstruowane są aparaty fotograficzne. Większość z nich wyposażona jest w migawkę szczelinową, której działanie przypomina nieco opadającą kurtynę - to właśnie ona ogranicza wybór czasu naświetlania przy pracy ze światłem błyskowym. 

Terminem X-Sync określamy najkrótszy czas, w którym migawka umożliwia uzyskanie poprawnego obrazu fotograficznego. Przeważnie waha się on w granicach od 1/160 do 1/320 s, jednak jest on inny dla każdego aparatu. Informacje na ten temat możesz uzyskać w specyfikacji technicznej lub za pomocą krótkiego testu. Załóż lampę błyskową na aparat, ustaw czas naświetlania na 1/150 s, a następnie wykonuj zdjęcia, skracając go z każdym kolejnym ujęciem. Od pewnego momentu na zdjęciu zaczną pokazywać się zaciemnione miejsca – to właśnie cień migawki w Twoim aparacie. 

Czym jest HSS?

X-Sync pozostawia pewne pole do manewru w ramach trójkąta ekspozycji, jednak zdecydowanie ogranicza on możliwości kreatywne fotografa. Często chcielibyśmy wykorzystać krótszy czas naświetlania podczas robienia zdjęć ze światłem błyskowym – na przykład w celu szerszego otworzenia przysłony. Jednym z rozwiązań jest zastosowanie filtra szarego, jednak nie należy ono do najprostszych do opanowania. W takich sytuacjach szczególnie przydatna jest funkcja HSS, dostępna w niektórych lampach błyskowych.

HSS umożliwia uzyskanie synchronizacji błysku lampy z czasami naświetlania krótszymi niż ten określony jako X-Sync. Polega on na wypuszczeniu serii ultrakrótkich błysków, które dla ludzkiego oka sprawiają wrażenie pojedynczego wyładowania. Poza uniknięciem cienia migawki, pozwala on także na swobodne operowanie wartością przysłony aparatu – dzięki niemu nawet w słoneczne dni można wykonać zdjęcia z atrakcyjnie rozmytym tłem. Tryb ten musi jednak być obsługiwany zarówno przez lampę, jak i aparat – starsze modele mogą nie być z nim kompatybilne.

HSS jest idealny na zdjęcia plenerowe, gdzie mamy dużo światła zastanego i chcemy doświetlić pierwszy plan i „wygasić” zastane światło słoneczne. Choć dzięki niemu uzyskujemy synchronizację z krótkimi czasami naświetlania, to błyski w tym trybie będą słabsze – dlatego właśnie w słoneczne dni zaleca się używanie urządzeń o wysokiej mocy. Należy również pamiętać, że czas synchronizacji błysku oraz czas jego trwania to dwie zupełnie odrębne kwestie. O ile pierwszy z nich dotyczy obu rodzajów lamp błyskowych, tak drugi wspominany jest głównie w kontekście specyfikacji urządzeń studyjnych.

Zdjęcie wykonane z pomocą HSS.

High-Speed Sync a zamrażanie ruchu

Pierwsze skojarzenie, które przychodzi na myśl w kontekście zdjęć, na których zamrożono ruch, to krótki czas naświetlania – im szybsze działanie migawki ustawimy, tym precyzyjniej uchwycimy wszystkie detale dynamicznej sceny, na przykład podskakującego sportowca lub pojedynczej kropli wpadającej do naczynia z wodą. Jednak czy tryb HSS jest rzeczywiście przydatny w zdjęciach tego typu? Przyjrzyjmy się dokładnie tej kwestii.

Tryb High Speed Sync umożliwia wykorzystanie dowolnego czasu naświetlania w aparacie, lecz odbywa się to kosztem mocy lampy – jej błysk traci na intensywności, gdy do zdjęć z krótką ekspozycją potrzebna jest duża ilość światła. Jeszcze do niedawna HSS nie dostępny w lampach studyjnych dokładnie z tego względu – ich konstrukcja i działanie umożliwiały uzyskanie efektu zamrożenia ruchu nawet z dłuższymi czasami naświetlania (na przykład 1/50 s). Dodatkowo, może on powodować zniekształcenie szybko poruszających się przedmiotów. Z tych powodów, do tego rodzaju fotografii lepiej jest używać lamp o dużej mocy, ustawionych na tryb manualny. Ultraszybki błysk lampy studyjnej lub plenerowej zamrozi ruch w kadrze, nawet jeśli skorzystamy z długiego czasu naświetlania. Trzeba jednak mieć na uwadze, że sesje takie powinny odbywać się w ciemnych warunkach, z zerowym udziałem światła modelującego lub stałego.

HSS w lampach reporterskich i studyjnych

Jeszcze nie tak dawno synchronizacja z krótkimi czasami naświetlania była funkcją dostępną tylko dla zawodowych fotografów, którzy dysponowali odpowiednimi funduszami. Obecnie jednak coraz więcej lamp błyskowych wyposażanych jest w tryb HSS – znajdziemy go zarówno w profesjonalnych, droższych modelach, jak i w tych oferujących bardziej przystępne ceny. Dokładne informacje o tym, jak skorzystać z trybu HSS znajdziesz w instrukcji obsługi konkretnych lamp błyskowych.

W High-Speed Sync wyposażone są wszystkie lampy reporterskie Godox i Quadralite. Wyjątek wśród nich stanowią tylko modele Stroboss 60 Basic i TT600, w których działa on tylko podczas wyzwalania zdalnego. Niewielka moc błysku w lampach reporterskich pozwala na doświetlenie zdjęć makro, portretowych, robionych podczas zachodu słońca lub w pochmurny dzień. Dobrym pomysłem może być także wykorzystanie kilku lamp naraz w ramach jednego źródła światła – potrzebny będzie do tego specjalny uchwyt reporterski, który umożliwi Ci zamontowanie kilku urządzeń jednocześnie, oraz modyfikację ich błysku za pomocą parasolki.

Studyjne źródła światła dotychczas doskonale radziły sobie bez funkcji HSS – w końcu fotografowie wykonywali zdjęcia tego typu nawet przed jego wynalezieniem. Nawet po latach od wprowadzenia tej funkcji, nadal jest ona wśród nich rzadkością i pojawia się głównie w zaawansowanych modelach, których działanie opiera się nie tylko na błysku manualnym. W synchronizację z krótkimi czasami naświetlania wyposażone są lampy Quadralite z serii Pulse Pro X, natomiast wśród produktów Godox znajdziemy ją w oświetleniu z serii QTII.

Maksimum możliwości z lampą plenerową

Lampa reporterska nie gwarantuje wystarczającej mocy błysku, natomiast studyjne mogą działać tylko podłączone do prądu. Jednak co zrobić w przypadku, gdy termin sesji plenerowej wypadł w wyjątkowo słoneczny dzień? Z pomocą w takich sytuacjach mogą przyjść lampy plenerowe – to urządzenia, które pomyślnie wypełniają lukę sprzętową w kategorii światła błyskowego. Lampy tego typu posiadają wbudowany akumulator, dzięki czemu możesz zabrać je ze sobą na sesje w każdym miejscu. Urządzenia te występują w wielu różnych wariantach mocy – od 100 aż do 600 Ws, pokrywając tym samym siłę błysku dostępną w większości lamp studyjnych.

fot. Maja Kupidura

Mimo względnie krótkiego stażu na rynku fotograficznym, lampy plenerowe zaskarbiły sobie sympatię fotografów z całego świata. Na zakup takiego typu oświetlenia decyduje się coraz większa ilość twórców, głównie ze względu na wyjątkowy komfort ich użytkowania – dzięki bezprzewodowej pracy i wysokiej mocy błysku, oświetlą dosłownie każdy plan niezależnie od tego, gdzie się on znajduje oraz w jakich warunkach jest realizowany.

Jedną z najpopularniejszych serii lamp na plener jest Godox AD, oferująca szeroki wybór urządzeń do różnych zastosowań. Wśród niej wyróżnić należy najbardziej popularne modele – Godox AD200 o mocy 200 Ws, oraz Godox AD600, o mocy 600 Ws. Lampy plenerowe znaleźć można także w ofercie marki Quadralite. Model Reporter 200 stworzono z myślą o osobach, które do pracy nie potrzebują dużej energii błysku. Fotografowie pracujący w intensywnym świetle zastanym powinni zdecydować się na jeden z modeli z serii Atlas.

Czas trwania błysku - precyzja dla dociekliwych

Choć ludzkie oko nie jest w stanie tego poprawnie ocenić, każdy błysk ma różny czas trwania, który można ściśle określić za pomocą profesjonalnego światłomierza. W przypadku lamp reporterskich parametr ten nie jest wspominany – ich pojedynczy błysk synchronizuje się maksymalnie z czasem X-Sync, a w trybie HSS wyzwalana jest ich cała seria. Co do zasady, wyładowania o dużej mocy trwają dłużej, natomiast niższa siła błysku wiąże się z krótszym czasem emisji światła – biorąc pod uwagę parametry jednego urządzenia, jego błysk o mocy 1/1 może wynosić przykładowo 1/800 s, a przy mocy 1/16 – już 1/2000 s.

Zagłębiając się w specyfikację poszczególnych urządzeń podczas szukania odpowiedniej lampy studyjnej, na pewno nie raz trafiliście na oznaczenia t0.1 oraz t0.5 uwzględnione w tabeli z parametrami. Mówiąc najprościej, oba te standardy określają, jak długo trwa błysk w danej lampie. Są to najbardziej istotne parametry decydujące o jakości światła danego urządzenia. Jednak co właściwie one oznaczają?

Producenci lamp z najniższej półki cenowej w specyfikacjach swoich urządzeń podają najczęściej wartość t0.5, jednak ta nie mówi nam nic o rzeczywistym czasie trwania błysku. Po upływie t0.5 lampa dalej emituje światło, a na ostrość zdjęcia wpływa cała energia wyemitowana przez urządzenie, nie tylko w momencie, kiedy jest ona największa. W zależności od modelu lampy, użytych w niej komponentach czy technologiach, czas t0.1 jest od 1,2 do 5 razy dłuższy od t0.5. Jeśli więc zależy Ci na lampie dobrej jakości, z którą wykonasz precyzyjnie wyostrzone zdjęcia, wybieraj tylko wśród modeli o wartości t0.1 określonej w specyfikacji.

W zależności od modelu lampy, użytym w nich komponentów czy technologii, czas w jakim wyzwala ona błysk może wynosić setne, tysięczne lub nawet dziesięciotysięczne części sekundy. Dłuższy czas trwania błysku sprawi jednak, że krawędzie poruszających się obiektów wyjdą rozmazane. Dla lepszego zobrazowania tej kwestii, posłużymy się następującym przykładem:

Lampa z niższej półki cenowej, ustawiona na moc 1/32 wyzwoli błysk trwający 1/740 s. Z kolei urządzenie profesjonalne przy identycznej mocy wyzwoli błysk trwający jedynie 1/6700 s. Częstym efektem używania lamp, które nie gwarantują odpowiednio krótkiego czasu, jest na przykład zdjęcie modelki, na którym – mimo poprawnie ustawionej ostrości, widocznej na strukturze skóry – jej oczy są rozmazane.

Bądź gotów na szybką synchronizację

Choć HSS to dość trudna w zrozumieniu funkcja, to za pomocą stałej praktyki można opanować ją w wyjątkowo krótkim czasie. Kluczem do sukcesu jest skrócenie czasu naświetlania, na przykład do 1/2000 s, w celu szerszego otwarcia przysłony. Dzięki takiemu rozwiązaniu, efekty jakie można uzyskać pracując w tym trybie, doskonale wynagrodzą wszelkie ‘niedogodności’ związane z używaniem światła błyskowego.

Jeśli więc chcesz poszerzyć swoje możliwości kreatywne i wykonywać zdjęcia zgodnie z przyjętym zamysłem niezależnie od warunków i sytuacji, postaw na lampę błyskową z HSS. Liczymy na to, że w powyższym wpisie udało nam się w zrozumiały sposób przybliżyć ich działanie, a tym samym otworzyć przed Wami drzwi do świata nowo odkrytej estetyki światła błyskowego.

SPRAWDŹ NASZE SOCIAL MEDIA